W sercu Żółtnicy, między starymi lipami a ścieżką prowadzącą ku dawnym zagrodom, stoi do dziś cichy świadek losów tej ziemi. Choć dzisiaj jego bielone ściany i drewniane belki wydają się spokojne, pamiętają szepty modlitw sprzed setek lat…
Mowa oczywiście o znajdującym się w centrum Żółtnicy kościele. Pierwsze wzmianki o świątyni pochodzą jeszcze z XVI wieku. Profesor Karl Tümpel w swojej kronice „Szczecinek w XVI wieku” pisał o kościele w Żółtnicy jako o miejscu, które służyło nie tylko mieszkańcom wsi, ale i ludziom z całej okolicy. W XVI wieku nabożeństwa w Żółtnicy odbywały się według wyraźnie określonego porządku. Wczesnym rankiem wygłaszano kazanie katechizmowe, przed południem kazanie o Ewangelii, a po południu kazanie o Epistole. Każde nabożeństwo rozpoczynały trzy dzwony.
Nie wiadomo, jak wyglądała pierwsza świątynia. Może była to skromna, drewniana kaplica, a może solidny, szachulcowy zbór. Wiadomo jednak, że w roku 1820 powstał nowy kościół.
Dziesięć lat później, na placu obok, stanęła drewniana dzwonnica. Do dziś można ją zobaczyć – z dwoma z trzech dawnych dzwonów. Jeden z nich, średniowieczny, odlany w 1580 roku przez mistrza Lorentza Brügemanna, nosi inskrypcję: „HELP GODT ALLE TIDT ANNO 1580 MI LORENTZE BRUGEMANN AMEN” – „Pomóż, Boże, zawsze i wszędzie”.
Świątynia w Żółtnicy była kiedyś pełna życia i barw. Według księgi inwentarzowej z 1894 roku znajdowały się tu obrazy, ołtarze i rzeźby – dary mieszkańców, pastorów, młodzieży bierzmowanej, a nawet robotników. Każdy przedmiot miał swoją historię. Obraz „Chrystus kroczący po wodzie”, podarowany w 1830 roku przez Augusta Bayera ze Szczecinka, przetrwał do dziś. Można go zobaczyć w pomieszczeniu nad ołtarzem.
A co widać na zdjęciach?
* Stara pocztówka „Gruß aus Soltnitz, Kr. Neustettin” – przypomina, jak wyglądała Żółtnica przed stu laty. Drewniane domy, zbór, karczma i kościół – wyznaczały codzienny rytm niewielkiej wsi.
* Stary dom przy kościele (2012 r.) – świadectwo dawnego budownictwa i życia plebanii.
* Wnętrze świątyni w latach 60. XX wieku: po wojnie kościół stał się katolicki. Na ołtarzu pojawił się obraz Matki Bożej, a ściany przybrały jasne barwy.
* Boże Ciało, 1968 r.: dziewczynki w białych sukienkach, procesja, śpiew.
* Drewniana dzwonnica przykościelna (2012 r.) – wciąż ta sama, co przed laty…
* Nagrobki pastora Wilhelma Bayera i jego żony, którzy opiekowali się parafią w XIX wieku.
* Obraz „Jezus kroczący po wodzie” – to symbol wiary, zachowany w pomieszczeniu nad ołtarzem.
* Organy Paula Voelknera z 1912 r.
Kościół w Żółtnicy był miejscem przemian. W 1924 roku odnowiono jego wnętrze, a po II wojnie światowej przeszedł pod opiekę polskiej wspólnoty katolickiej. W 1996 roku dobudowano marmurową kruchtę. Gdy przekroczy się jego próg, można poczuć ten niezwykły zapach drewna i czasu…
Pełny opis historii miejscowości i kościoła w Żółtnicy można znaleźć na stronie www.gminaszczecinek.pl
Źródła zdjęć: zbiory prywatne Anny Kuberskiej, Maciej Turkowski, www.neustettins-nachbarn.aico.de.
Materiał powstał w ramach projektu “Pogłębiamy lokalną tożsamość poprzez historię”, zrealizowanego przez ULKS Turowo, współfinansowanego z budżetu Gminy Szczecinek w trybie „małych grantów”.
A jeśli w Waszych domach lub rodzinnych albumach zachowały się stare zdjęcia Żółtnicy lub innych miejscowości Gminy Szczecinek, również koniecznie się nimi z nami podzielcie. Każda fotografia to fragment naszej historii, który warto ocalić.
Referat Promocji, Kultury i Współpracy, pok. 27, tel. 94 37 264 26
Referat Promocji, Kultury i Współpracy Urząd Gminy Szczecinek – Magdalena Szkudlarek-Szarkowska
